رضا جمالی کارگردان «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» می‌گوید ایده اولیه این فیلم سینمایی از دیالوگ یک پیرمرد ساکن یکی از روستا‌های اردبیل که سال ۱۳۸۴ فیلم کوتاه «بیگ گلین» را در آنجا ساختم، در ذهنم شکل گرفت و در حقیقت این پیرمرد منتظر مرگ بود، اما نمی‌مرد.

رضا جمالی تهیه‌کننده، کارگردان و فیلمنامه‌نویس که این روز‌ها فیلم سینمایی «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» را در سینما‌های «هنروتجربه» روی پرده دارد، در پاسخ به این پرسش که چه شد پس از ساخت فیلم کوتاهی با همین نام به سراغ ساخت اثر بلند آن رفت، مطرح کرد: در سال ۸۷ فیلم کوتاه «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» را به جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی ارایه کردم و جوایز متعددی گرفتم در همان زمان فیلم با استقبال منتقدان سینما همراه شد و قبل از پیشنهاد چند تن از اهالی سینما تصمیم گرفته بودم که فیلمنامه بلند آن را بنویسم.

قابلیت ساخته شدن نسخه بلند همه فیلم‌های کوتاه موفق وجود ندارد

وی در جواب به این سوال که آیا همه فیلم‌های کوتاه قابلیت تبدیل شدن به فیلم‌های بلند را دارند یا نه، عنوان کرد: قابلیت ساخته شدن نسخه بلند همه فیلم‌های کوتاه موفق  وجود ندارد چراکه نمونه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد متاسفانه نسخه بلند بر خلاف نسخه کوتاه خوب از آب درنیامده است.

 

کارگردان «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» ادامه داد: زمانی که داستان این فیلم سینمایی را بسط دادم، متوجه شدم که می‌تواند به یک اثر خوب بلند تبدیل شود و مصمم شدم که فیلم بلندم را با همین مضمون تولید کنم. من حدود ۱۶ فیلم داستانی و مستندکوتاه ساختم که برخی از آن‌ها  قابلیت این را دارند که به فیلم بلند تبدیل شوند. دومین فیلم بلندم یعنی «سونسوز» همان بلند شده فیلم کوتاه «کات» است که سال ۹۱ ساختم و علاوه بر حضور موفق در جشنوار‌ه‌های داخلی و خارجی مورد توجه اهالی سینما نیز قرار گرفت. لازم به ذکر است که در فیلم بلند «سونسوز» علاوه بر موضوع اصلی فیلم، خرده داستان‌هایی را هم به آن اضافه کردم که به جذابیت داستان افزود.

ایده اولیه «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» از دیالوگ یک پیرمرد روستایی در ذهنم شکل گرفت

جمالی درباره ایده ابتدایی ساخت «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» گفت: ایده اولیه «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» از دیالوگ یک پیرمرد ساکن یکی از روستا‌های اردبیل که سال ۱۳۸۴ فیلم کوتاه «بیگ گلین» را در آنجا ساختم، در ذهنم شکل گرفت و در حقیقت این پیرمرد منتظر مرگ بود، اما نمی‌مرد.

وی افزود: زمانی که انجمن سینمای جوانان اردبیل فراخوان جشنواره فیلمنامه نویسی درنا را داد فیلمنامه کوتاه «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» را به آنجا ارایه کردم که جشنواره در سال ۱۳۸۵ برگزار شد و فیلمنامه کوتاه من موفق به کسب جایزه فیلمنامه برتر شد. سپس در سال ۸۷ با حمایت انجمن سینمای جوانان ایران موفق به ساخت این فیلم کوتاه شدم.

این فیلمنامه‌نویس بیان کرد: جای پرداخت زیادی در فیلم کوتاهم دیدم و از آنجا که موضوع جدال بر سر مرگ و زندگی همیشه برای مخاطب تازگی دارد بر آن شدم که فیلمنامه بلند آن را بنویسم و سپس تولید کنم.   سرانجام در سال ۹۷ فیلم بلند «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» را ساختم.

 

 

عوامل متعددی باعث وقفه طولانی در تولید فیلم شد

جمالی درباره وقفه طولانی در تولید «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» اظهار کرد: تامین سرمایه فیلم باعث شد وقفه‌ای در تولید رخ بدهد. از آنجاکه این فیلم سینمایی فضای هنری دارد، بسیاری از تهیه‌کنندگان رغبت نشان نمی‌دادند که در یک فیلم هنری سرمایه‌گذاری کنند که لازم می‌دانم از دوست عزیزم سلمان عباسی تشکر کنم که تهیه‌کنندگی این فیلم را برعهده گرفت و مرا در ساخت و تولید فیلم بدون هیچ منتی همراهی کرد. وی ادامه داد: یکی دیگر از موانعی که بر سر راه تولید این اثر وجود داشت، بحث انتخاب لوکیشن‌ها بود چراکه بسیار علاقه‌مند بودم لوکیشن‌ها بدوی باشند و زمان زیادی طول کشید تا لوکیشن‌های دلخواهم را پیدا کنم. همچنین باید پیرمرد‌هایی را انتخاب می‌کردم که باید آذری زبان می‌بودند و به لهجه منطقه خاصی از آذربایجان صحبت می‌کردند. از سوی دیگر وجود بازیگران پیر و فرتوت کار را برای من سخت‌تر می‌کرد به همین دلیل وقفه زیادی در ساخت فیلم بلندم رخ داد.

یکی از تهیه‌کنندگان «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» با اشاره به اینکه در نگارش فیلمنامه و خلق شخصیت‌ها وسواس زیادی به خرج داده است، تصریح کرد: دوست داشتم اولین فیلم بلندم از لحاظ فیلمنامه بی‌عیب و نقص باشد  به همین دلیل برای نگارش آن زمان زیادی را صرف کردم.

جمالی افزود: همواره اولویت اول برای من فیلمنامه بوده و هست و اگر فیلمنامه خوبی در دست نداشته باشم ترجیح می‌دهم که هرگز فیلم نسازم چراکه یک فیلم خوب وابسته به یک فیلمنامه خوب و منسجم است و به همین دلیل برای آن اهمیت زیادی قائل هستم.

استفاده از بازیگران بومی برای نمایش فضای بکر و واقعی در فیلم

به گفته وی، «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» قرار بود اواخر سال ۹۸ در هنر و تجربه اکران شود، اما به دلیل شیوع کرونا اکران آن به زمان دیگری موکول شد و وقفه اکران فیلم به این دلیل بود که گروه سازنده منتظر مهیا شدن شرایط اکران بودند تا حق فیلم به خوبی ادا شود.

کارگردان «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» درباره استفاده از بازیگران بومی در این فیلم سینمایی تصریح کرد: استفاده از بازیگران چهره در فکرم بود، اما بدلیل آنکه قصد داشتم فضای بکر و واقعی در فیلم حاکم باشد به این نتیجه رسیدم که از بازیگران و نابازیگران بومی و چهره‌های جدید استفاده کنم تا زندگی واقعی پیرمرد‌ها برای مخاطب ملموس‌تر شود. همچنین می‌دانستم که نابازیگران یک بار زندگی خودشان را خوب بازی می‌کنند. در واقع سعی کردم از پیرمرد‌های پا به سن گذاشته که به مرگ فکر می‌کردند استفاده کنم که همین اتفاق هم افتاد و آن‌ها در واقع لحظاتی از زندگی خودشان را به نمایش گذاشتند و می‌شد در نگاه‌هشان مرگ را دید.

هدفم از ساخت این فیلم ایجاد تلنگر برای مخاطب است

جمالی درباره هدف خود از ساخت این فیلم گفت: بسیار دوست داشتم که فیلمی با مضمون مرگ بسازم چراکه بیشتر اوقات مرگ را فراموش می‌کنیم. هدف من از ساخت این فیلم ایجاد تلنگر برای مخاطب است. مرگ یک موهبت الهی است که در این فیلم سعی کردم آن را از داستانم دور کنم و به مخاطب بفهمانم که نبود چیزی به نام مرگ ممکن است بسیاری از معادلات را در هستی به هم بریزد. مرگ بدون اذن خداوند اتفاق نمی‌افتد و انسان‌هایی که بدون مرگ زندگی می‌کنند علاوه بر احساس خلا و پوچی وابستگی‌شان به اطرافیان بیشتر و بیشتر می‌شود. آنجاست که به خلقت خود و موهبت الهی پی می‌بریم که همه آفرینش بر اساس اصول و منطق از سوی خدا طراحی شده است که انسان ناگزیر است که از آن پیروی کند.

اگر هنروتجربه نبود سینمای اندیشه کم‌تر مورد توجه قرار می‌گرفت

وی درباره اکران فیلم خود در سینمای «هنروتجربه» اظهار کرد: به نظرم تنها جایی که می‌توان فیلم‌های مستقل و هنری را در آنجا دید سینمای هنروتجربه است. اگر هنروتجربه نبود، مطمئن باشید سینمای اندیشه نیز کم‌تر مورد توجه قرار می‌گرفت یا اگر هم اثری تولید می‌شد تعدادش به انگشتان دست هم نمی‌رسید. خوشبختانه هنروتجربه شرایطی را برای این آثار در نظر گرفته و حیات اینگونه سینما را در ایران تداوم بخشیده است. من معتقدم که باید از هنروتجربه حمایت‌های بیشتری صورت بگیرد تا این موسسه بتواند در پشتیبانی از سینمای مستقل و شریف به حیات خود ادامه بدهد و ما شاهد ظهور و شکوفایی نسل جدیدی از فیلمسازان متفکر در ایران باشیم.

نهایی کردن مراحل فنی فیلم «سونسوز»

این فیلمنامه‌نویس درباره پخش بین‌المللی نسخه سینمایی «پیرمرد‌ها نمی‌میرند» و استقبال مخاطبان از اکران در سینما‌های «هنروتجربه» مطرح کرد: متاسفانه پخش بین‌الملل فیلم من با شیوع کرونا و برگزاری نشدن بسیاری از جشنواره‌ها و بازار فیلم همراه شد البته با این شرایط اولین فیلم بلند من مورد اقبال چندین جشنواره ملی و بین‌المللی قرار گرفت و به خوبی دیده شد وهمچنان روی پخش بین‌المللی نیز کار می‌کنیم. همچنین تاکنون مخاطبانی که فیلم را در سینما دیده‌اند از فیلم راضی بوده‌اند و ما شاهد بازتاب خوبی از نمایش فیلم در سطح کشور بوده‌ایم.

 

جمالی درباره جدیدترین فعالیت‌های خود نیز خاطرنشان کرد: در حال نهایی کردن مراحل فنی فیلم دیگری با عنوان «سونسوز» هستم که بعد از اتمام آن برای پخش بین‌الملل فیلم تصمیم خواهم گرفت. موضوع این فیلم نیز در راستا فیلم‌های دیگرم است.

وی در پایان با اشاره به اینکه فیلم‌های هنری معمولا مخاطبان خاص خود را دارد، بیان کرد: قبول دارم که سینمای اندیشه مخاطبان کمی را نسبت به سینمای بدنه دارد، اما من یاد گرفته‌ام به گونه‌ای فیلم بسازم که هم مخاطب عام و هم مخاطب خاص بتواند با اثر ارتباط برقرار کند. من بر این باورم که اثر هنری خوب باید همه را به خود جذب کند و در فیلم‌هایم سعی کردم این اتفاق بیفتد.

گفت وگو از : سپیده شریعت رضوی